Fietsarrangement Märkische Landpartie

Fietsrondrit door de Mark Brandenburg

Wegen in uitzonderlijk goede staat. Ongelooflijk oude kasseienstroken en zandwegen in oude dorpjes. Voor de fietser is zorg gedragen, gladde asfaltstroken of goed onderhouden klinkerpaden zorgen ervoor dat het soms aangenamer is om te fietsen dan auto te rijden in de prachtige rivierlandschappen van de rivieren Havel, Oder en Spree.

Märkische Landpartie

Märkisch is een afgeleide van Mark, hier de Mark Brandenburg. Een Mark was vroeger opgebouwd uit meerdere graafschappen. Een Markgraaf is een synoniem voor markies die een stapje hoger staat in de heraldiek als een graaf. Een Landpartie is te omschrijven als een landelijk feest. Zo komen we aan een fietsparty door het land van de Markies.

Brandenburg is een relatief dunbevolkte deelstaat in het oosten van Duitsland, georiënteerd op de stad Berlijn dat oorspronkelijk wel bij het historische Brandenburg hoorde, maar sinds 1920 als een enclave er middenin ligt. De hoofdstad van de deelstaat Brandenburg is het in het zuidoosten aan Berlijn grenzende Potsdam. Brandenburg telt 14 districten waarvan wij de districten Havelland, Barnim, Uckermark, Märkisch Oderland en Oder-Spree aandeden met als toetje de enclave Berlijn.

Langs de muur richting Kopenhagen

Dallgow ligt aan de noordrand van het natuurgebied Döberitzer heide. Parallel aan de B5 loopt een fietspad richting Berlijn. Hier stuiten we op de ‘Berliner Mauerweg’. Waar ooit de Berlijnse muur stond, loopt nu een fietspad. Oude betonnen paaltjes en grensstenen markeren de vroegere scheiding tussen Brandenburg en West-Berlijn. Infopanelen en naambordjes van mislukte ontsnappingspogingen roepen herinneringen op van een driest verleden. De ontstane groenzone, wat eens het niemandsland voorstelde, in nu natuurpark. De route loopt door het Spandauer woud met een vegetatie van vooral eiken, vogelkers, berken en varens. Het geasfalteerde muurpad stuit op de Heiligensee die overgaat in de Niederneuendorfer See en in feite verbredingen van de rivier de Havel. Meerdere routes komen hier samen: de Berliner Mauerweg, de Havelradweg, de Königin-Louise-route en de fietsweg Berlijn-Kopenhagen. Er volgt een droomtraject door een jong sparrenbos. Halverwege het kustpad staat een eenzame wachttoren, één der laatste getuigen van de muur. We fietsen langs de jachthaven van Henningsdorf. Links van ons het industrieterrein van treinenconstructeur Bombardier. Op het einde van het meer verlaten we de ‘Berliner Mauerweg’ en volgen de fietsroute Berlijn-Kopenhagen door de Stolper heide. Hohen Neuendorf ligt aan de rand van het immense Natuurpark Barnim. In de dorpscentra maken we kennis met holderdebolder kasseienstraten in rode graniet. Einddoel van de eerste etappe is Oranienburg, een villastad die zijn glorie verloor door het door gevangenen opgerichte concentratiekamp Sachsenhausen waar 30000 tot 50000 mensen het leven lieten. Vandaag is het heerlijk genieten aan de Havelpromenade en het prachtige kasteel met zijn bewonderenswaardig park dat in 1700 als het mooiste Pruisische slot van de monarchie gold. Op het kasteelplein staat een beeldhouwwerk van Louise-Henriette, gravin van Nassau en getrouwd met de keurvorst Frederik Willem I die voor haar het kasteel liet bouwen.

Door het Barnimer Land

Aan de rand van Oranienburg ligt de Lehnitzsee, startpunt van het kanaal Oder-Havel dat een tijdje onze leidraad zal zijn. Eerst fietsen we een poos langs het water, maar dan fietsen we parallel over lange rechte asfaltpaden door het bos. Even wijken we uit naar Liebenwalde waar we de fietsroute Berlijn-Kopenhagen inruilen voor de Oder-Havel-Radweg die de oude handelsweg volgt naar Ebenswalde. Het beekje Langer Trödel is onze geleide door het bos naar het smalle Finowkanaal. We zijn maar al te gelukkig dat langs de vele kasseienstroken, die niet onder doen voor die uit Parijs-Roubaix, gladde asfaltfietspaden aangelegd zijn. Te zien aan de grote diversiteit aan zitbankjes lijkt het in Zerpenschleuse of de bewoners een burenstrijd voeren om het meest idyllische plekje te creëren langs het kanaal. Bij de historische Sleusengraf, een gerestaureerd magazijngebouw van de voormalige Koninklijk-Pruisische waterbouwdirectie met interessante dakconstructie met houten gewelfgeraamte en nu een inkeerpunt voor fietsers, stoten we op de langeafstandsfietsroute Berlijn-Usedom die de hoofdstad verbindt met het eiland in de Oostzee. Enig toch, zulke kilometerslange fietspaden door onberispelijk mooie natuur speciaal aangelegd voor de langeafstandsfietsers. We kronkelen door het bos langsheen meerdere moerasjes. Het lijkt voor ons een verlaten streek, maar daar vergissen we ons grondig in bij het bereiken van Eichhorst. Een prachtige fietsweg met vele rustbanken en picknickzone volgt het bij plezierjachten geliefde smalle Werbellinkanaal doorheen de Schorfheide. Bij het begin van het meer Werbellinsee ligt het café-fietsstation Wildau dat schilderijen en foto’s etaleert in het teken van ‘kunst en fiets’. Het fietspad volgt het meer, maar maakt nu wel enkele bokkensprongen in de plots opduikende heuvels. Tussen de Werbellinsee en de Grimnitzsee ligt Johachimsthal. Boven op de heuvel tussen de twee meren staat een uitzichtplatform bovenop een watertoren. Aan de Grimnitzsee houden we halt aan een strandbad met rustbanken. Heerlijk in het zonnetje van de oudewijvenzomer, de omschrijving voor een najaarszomertje hier ter plaatse, genieten we met volle teugen van het kabbelende water. We zijn intussen van route veranderd en volgen nu de Tour Brandenburg. Na opnieuw een ongelooflijk mooi fietspad door het oeverbos en aanpalend grasland. Na een kilometer over een drukkere weg gaat het over kleinere weg en fietspaden langs en soms eventjes over kasseienstroken via Senftenhütte naar Chorin. We houden even halt bij het historische station dat ingericht is als fietscafé en fietsstation en maken nog een lusje naar het monumentale cisterciënzerklooster.

Van de heide over de heuvels naar de Oder

Door gisteren voor de lange variante te kiezen moeten we vandaag 16 km terug naar Joachimsthal om opnieuw de langeafstandsroute Berlijn-Usedom op te pikken. We fietsen verder door de zanderige met sparrenbossen aangeplante Sorfheide. Af en toe merken we grote granietblokken op in de bosrand. Op eentje staat geschreven Toter Mann en veronderstellen dat dit grafstenen zijn. We houden even halt bij de Speicher, een voormalig pakhuis en pleisterplaats in Parlow. Inmiddels zijn we in heuvelland belandt met akkers en grasweiden, maar ook in oerlandschap onder de vorm van moerasgronden en moerassig bos. In Glambeck ontdekken we een mooie duiventoren en een merkwaardig fietskerkje in vakwerkstijl met een kluis als fietspunt en rustplaats ingericht. Nu volgt opnieuw een enig mooi fietspad doorheen bos met onderbreking in Wolletz aan de Wolletzsee en eindigend bij een groot aantal visvijvers waar we overschakelen op de fietsroute Historische Stadtskernen. Voorbij aan het natuurbezoekerscentrum Blumberger Mühle en de Mündesee bereiken we het aardige Angermünde. Ze hebben hier iets met granietblokken, overal langs het oeverpad en in het centrum treffen we kunstwerken aan in de vorm van gestapelde granietbrokken. Centraal staat de bakstenen St. Marienkerk met machtige burchtachtige kerktoren, een prachtig voorbeeld van de vroegmiddeleeuwse kerkbouwstijl in de Mark Brandenburg.

Nu geen bossen meer maar heuvelig akkerland met in de dorpjes enkele eigenaardigheden. Zo treffen we een strokar aan waar letterlijk de wielen met stro overtrokken zijn en een geel driehoekig verkeersbord dat waarschuwt voor razende fietsgekken. In Stolpe staat een geklasseerd Zwitsers houten huis en boven op een heuvel wakend over de Odervlakte een ronde massieve burchttoren. De heuvels zijn nu achter de rug en we fietsen over een dijk langs een waterweg met de onmogelijke naam Hohensaaten-Friedrichsthaler Wasserstrasse die ons op de dijk van de Oder brengt, het traject voor de Duitse langeafstandsfietsroute D12 ook bekent als Oder-Neiße-Radweg. Het brede overstromingsgebied is natuurgebied en een thuis voor vele watervogels waaronder witte reigers. Op onze dijk staan zwartroodgele grenspalen, aan de overzijde roodwitte van buurland Polen. Aan de overzijde van de brug in Hohenwutzen ligt op Pools grondgebied een megawinkelcentrum dat vanwege de lagere winkel- en benzineprijzen vele Duitse klanten trekt. Over een geel klinkerpad in het broekgebied van de Stille en Alte Oder bereiken we het kuuroord Bad Freienwalde. Het was een lange tocht, een bezoek aan de stad verzetten we naar morgen.

Oudewijvenzomer aan de Oder

We starten onze tocht met een bezoek aan de oudste kuurbadstad van de Mark Brandenburg. Het historische oude centrum bezit dan ook vele onder monumentenzorg staande gebouwen waaronder 19^de eeuwse villa’s en het kasteel Freienwalde, opgericht als weduweverblijf voor koningin Friederike Louise en vanaf 1909 in bezit van industrieel en kunstliefhebber Walther Rathenau. Aan het uiteinde van het villacentrum ligt het kuurpark met kuurhuis en –kliniek. Erachter het sportpark met vier skispringschansen.

Om niet over dezelfde weg terug te moeten als gisteren nemen we de fietsroute door het Oderbroek naar Wriezen. Aan de ingang van een industriezone komen we onverwacht een wildpark tegen, opgericht door jagers om hun doelstellingen te verantwoorden en kracht bij te zetten. We zien dasberen, everzwijnen, roofvogels en allerlei kleinwild. We volgen de als wandeling aangeduide bosweg rond het terrein en krijgen daar reeën en damherten te zien. We eindigen bij een oud industriemonument in de vorm van twee oude schoorstenen van de bakovens voor bruinkoolbriketten. Een fietspad op een oude spoorwegbedding van de Oderbruchbahn voert ons nu in rechte lijn naar de Oder. De Oderbruchbaan was een door de regionale overheden gefinancierd project voor goederen- en personenvervoer in het brede Oderbroek. De treinrails zijn heden vervangen door glad asfalt en de herinnering leeft verder in de vorm van de Oderbruchbahn-Radweg. Zon, 25 graden en rugwind en dit op 29 september zijn de ideale omstandigheden voor een ongelooflijke fietsdag langs de brede Oder. We fietsen lange tijd over of achter de dijk zowel langs de rivier als achter het overstromingsgebied. Over een traject van dertig kilometer is een veerboot de enige manier om over te steken naar Polen. We houden halt op een goddelijk terrasje met zwaar houten meubilair van het restaurantje Zollbrücke, maar de brug is niet meer. De dijk verwijdert zich van de rivier plaatsruimend voor natuurbeschermd overstromingsgebied. We fietsen niet naar de veerboot maar een volgend wegje naar de rivier brengt ons een diep stuk in de rivier. Aan de overkant grazen massa’s wilde paarden. Aan weerszijde van de rivier staan nog peilers van de oude brug naar het Poolse dorpje Czelin. Het eerste Duitse dorp dat we na lange tijd tegenkomen is Groß Neuendorf. Langs de kade staan oude treinwagons die omgebouwd zijn tot gastenkamers met zicht op de rivier en een oude graantoren is verbouwd tot café en vakantieappartement. Op de kade staan strandstoelen en wijnkratten dienen als tafeltjes. Een mooi voorbeeld van herwaardering van oude afgedankte industriegebouwen en transportmiddelen. Met zo een weertje is het begrijpelijk dat we hier gewoonweg een uurtje verkwanselen. In Sophienthal verlaten we de dijk en nemen het wegje naar Zechin en wijken zo af van de opgelegde route waarvan we morgen op de door ons gekozen variante toch opnieuw een deel afleggen. De hoofdfietsroute Oberbruchbahn-Radweg geeft in Zechin nog 31 km aan, maar op het einde van het dorp loopt een plaatselijke fietsweg over een autoluwe weg rechtstreeks naar Seelow en maar 12 km lang. De Seelower hoogten, die de Odervallei overzagen en waarop de Duitse stellingen zich bevonden met 14000 schietstellingen en 5000 panzervoertuigen, hebben tijdens de tweede wereldoorlog meer dan 100000 Russische, Poolse en Duitse soldaten het leven gekost. In de omgeving tref je dan ook vele oorlogsgraven en –monumenten aan.

Märkische Oberland

Vandaag een overwegend landelijke overgangsroute in het gebied tussen de Odervallei en de bossen rond Berlijn. We zijn een beetje verwend geweest op de vorige etappes en het is even wennen om lange tijd op een fietspad langs een verkeersweg te fietsen. Onderweg opnieuw menig oorlogskerkhof maar ook enkele kastelen en kleine musea. We volgen dan ook de Märkische Schlossertour (kastelenfietsroute) die opgenomen is in het D3-traject, de Duitse langeafstandsfietsroute die identiek is aan het Duitse deel van de Europese fietsweg R1. Neuhardenberg is een uiterst aardig dorp met renaissancekasteel en Romaanse kerk. Naar het centrum toe verbreden de groenzones die de woningen van de straat scheiden wat het dorp een bijzondere uitstraling geeft. Op een regionale weg klimmen we een plateau omhoog naar Trebnitz waar we de weg verlaten. Na een strook zandweg, volgt een betonspoor en een gloednieuw klinkerpad geïntegreerd in een kasseienwegje. We fietsen door een mooie landelijke licht heuvelige streek met oude schuren en kerkjes. Een groot bord herinnerd aan de opening van het nieuwe fietstracé van de R1 Europafietsweg op 21 april 2001, een prachtig tracé door een heidebos naar het merenrijke kuurstadje Buckow. Een ommetje rondom de Buckowsee naar het Brecht-Weigel-Haus, een herdenkingshuis van het kunstenaarsechtpaar Bertolt Brecht (dichter en toneelschrijver) en Helene Weigel (toneelspeelster), aan het grote Schermützelsee is een optie. Het fietspad terug het bos uit volgt de museumspoorbaan die vroeger deel uitmaakte van de Oderbruchbahn. Tot op het einde van deze etappe in Fürstenwalde fietsen we een laatste maal op de mooie fietstracés van de Oderbruchbahn-Radweg. Müncheberg fietsen we binnen via het Berliner-Tor, een overblijfsel van de middeleeuwse vesting dat in de 18^de E ook als tolhuis diende voor gebruik van de dam en taks op koopwaar voor wie de stad in wouw. Een hoogtepunt op deze route is het historische dorp Behlendorf waar de oude huizen en stallen in een kring rond een groot binnenhof gebouwd zijn. Het is wel even hobbelen over de kasseien.

Spree-Radweg
De sterk meanderende rivier Spree inclusief zijn breed uitgespreide uiterwaarden snijden doorheen de enorme wouden ten oosten van Berlijn. Het gaat afwisselend door bos, weiden en overstromingsgebied met slechts sporadisch een dorpje. Tussen de sparrenbomen hangen gigantische spinnenwebben met middenin kruisspinnen die geduldig wachten op een prooi. Enkele dorpelingen hebben met tuinmeubelen terrasjes gecreëerd en bieden koffie en taart aan voor slechts € 2. Op een boerderij kan je zelfs terecht voor spiegeleieren, belegde broodjes, bok- en braadworsten. Na 35 km bereiken we het grote merengebied ten oosten van Berlijn. Van de Dämeritzsee gaat het doorheen enkele oude villawijken waar we de R1 annex D3 opnieuw oppikken. Deze leidt door bos naar een schiereiland tussen de Kleiner en Grosser Müggelsee. Het is middag en we laten ons dan ook op het strandcafé neer. Terwijl we op onze lunch wachten hebben we veel bekijks aan de vele jachten en andere boten die hierlangs van het ene meer naar het andere manoeuvreren. Aan de Großer Müggelsee kiezen we niet voor de D3 maar voor het parallellopende oeverpad. De oude kern van Köperick ligt op de monding van de Dahme en de Spree en bezit een prachtige roodbakstenen kerk en een kasteelschiereiland met park. Langs de oevers zijn vele terrassen waar we ons ´s avonds neerlaten en genieten van de zonsondergang boven het water.

De enclave Berlijn

De doortocht van Berlijn per fiets. We vragen ons af of de verwachtingen ingelost zullen worden. De D3 brengt ons vooreerst in één der grootste bosparken van Berlijn naar de terreinen van het FEZ-Berlin waar het grootste niet commerciële kinder- en jeugdcentrum van Europa, de Landelijke muziekacademie en een aantal andere organisaties verenigd zijn. Naast de gebouwen zien we een zwembad, een ruimtevaartcentrum, speeltoestellen, een openluchtpodium en een groots arena-achtig theater. Verder het bos in komen we het modelpark Berlin-Brandenburg tegen. Met de veerboot varen we naar de overzijde van de Spree. We nemen niet de D3 door het bos maar fietsen over de oeverpromenade waar we zicht hebben op het silhouet van Berlijn met de Tv-toren en de 30 m hoge Molecule Man midden in de Spree, een 3D monument van drie met handen en voeten aan elkaar geklonken mannen op de voormalige grens van de drie stadsdelen Friedrichshein, Kreuzberg en Treptow. Op het oeverpad staan vele eetkraampjes en op een terras spelen enkele Jazzmuzikanten. Berlijn is een stad van contrasten met historische gebouwen en supermoderne gebouwencomplexen, van grauwe huizen tot kleurrijke buildings, van woonwijken en verdoken parken. We steken de rivier over en fietsen langs de East Side Gallery, een 1200 m lange restant van de Berlijnse muur gebruikt voor graffiti en andere beeldende kunstuitdrukkingen. Erachter aan de rivier ligt één van de stadsstranden inclusief palmbomen en zuiderse sferen. We volgen nu trouwens de Berliner Mauerradweg over de Engeldam, langs het voormalige Luisenstädtischer Kanal dat nu omgetoverd is tot een dieper gelegen groen parklandschap met de Engelbecken aan de St. Michael, voorbij aan de vluchttunnel in de Sebastianstrasse de Zimmerstrasse in waar vele ambassades langs liggen. We kruisen de Friedrichsstrasse met het beroemde Checkpoint Charlie. We zijn in het hart van Berlijn belandt. De curiositeiten volgen elkaar op, een Trabant museum, de uitzichtballon Berlin Hi-flyer, een stuk Berlijnse muur met uitlegpanelen, het Romeins villa-achtige Martin-Gropius gebouw, aan de overzijde de Pruisische Landtag. We fietsen tussen de Trabantjes naar de Postdammer Platz met zijn supermoderne glazen wolkenkrabbers. Tussen Tiergarten en Holocaust monument door bereiken we het Brandenburger Tor met daarachter de Pariser Platz. Neusje van de zalm is het Reichstags gebouw dat behoort aan ‘Dem Deutschen Volke’ volgens het opschrift boven de ingang. We verlaten het stadscentrum langs het Berlin-Spandauer scheepvaartkanaal voorbij aan het hoofdstation en het Invalidenkerkhof. We houden halt bij het pas heropende Kastanienhof waar we ons laten neerzakken op het grote zonneterras en luisteren twee muzikanten die liedjes brengen uit de jaren ‘60 tot ’90. Nostalgischer kunnen we deze oudewijvenzomer niet afsluiten, twee uur later fietsen verlaten we via de route Berlijn-Kopenhagen en de Spanduaer Seen definitief de enclave Berlijn.

Info:

Organisator van het arrangement

Uitgangspunt van onze rondrit is het fietshotel ‘Pension ‘Sperlingshof’ in Dallgow-Döberitz aan de westrand van Berlijn. Het pension biedt allerhande fietsarrangementen aan in en rond Berlijn. Bij de arrangementen hoort een fietsmap ter begeleiding van de tocht met inbegrip van detailkaarten. Een GPS- met voorgeprogrammeerde routes zorgt voor een vlekkeloos verloop van de fietstocht. Fietsverhuur ter plaatse is mogelijk.

Voor iedere etappe zijn er een hoofdroute en kortere of langere varianten

Wij fietsten 490 km in 7 dagen:

Dallgow-Oranienburg (52 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576908/fietsroute-brandenburg-dallgow-oranienburg.nl

Oranienburg-Chorin (81 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576909/fietsroute-brandenburg-oranienburg-chorin.nl

Chorin-Bad Freienwalde (88 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576911/fietsroute-brandenburg-chorin-bad-freienwalde.nl

Bad Freienwalde-Seelow = (81 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576915/fietsroute-brandenburg-bad-freienwalde-seelow.nl

Seelow-Fürstenwalde = (77 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576920/wandelroute-brandenburg-seelow-frstenwalde.nl

Fürstenwalde-Köpenick = (55 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576918/wandelroute-brandenburg-frstenwalde-kopenick.nl

Köpenick-Dallgow = (56 km); GPS-track: www.routeyou.com/route/view/576916/fietsroute-brandenburg-kopenick-dallgow.nl

Hotel-Pension Sperlingshof: Sperlingshof 28, D-14624 Dallgow, tel. +49 33-22 25 60, sperlingshof@t-online.de, www.pension-sperlingshof.de

Info over het fietsarrangement Märkische Landpartie: www.havelland-radler.de